ईदुल अजहा (बकरी ईद )
भारतीय समाज जीवनात सामाजिक सलोख्यासाठी विविध भागांत विविध
सणांचे महत्व आहे .आपल्या पुर्वजांनी एकोपा निर्माण व्हावा यासाठी व सामाजिक , सांस्कृतिक व धार्मिक ऐकाता वाढविण्यासाठी निरनिराळ्या सणांचे महत्व काही औरच आहे . याची प्रामाणिक प्रयत्न केले गेले तर हे फक्त एक समाजापुरता न राहता ते कौमी एकतेचे प्रतिक बनते व ऐक सशक्त आणि निकोप सामाजिक सांस्कृतिक शैक्षणिक व आर्थिक विकास होतो .
आज आपण '"ईदुल -आजहा ""म्हणजेच सोपे भाषेत सांगायचे तर " बकरी ईद ""ईद म्हणजे आनंद लुटणे ,खुशी ,प्रसन्नता ,ई.
खरं तर "आजहा " हा मुळात फारशी शब्द आहे .याचा अर्थ हिंदी व उर्दू मधे" मावळतीचा चंद्र" असा होतो.सुर्यास्ताची कोवळी कोवळी सुखद क्षण ,किरणं ई.शब्दशा अर्थ निघतो.
ईदुल -आजहा हा सण इस्लामी कालगणनेनुसार किंवा calendar नुसार शेवटी " १२ वा महीना " जिलहिजजा "" हा आहे.याच महीन्यात १० व्या दिवशी येतो व तो जिलहिजजा ९.१०.११.१२ असा ४ दिवस सारखा चालतो .ईदुल -आजहा चा थेट संबंध म्हणजेच " हाज'' चाच महीना ,
इस्लाम धर्म ज्या पाच (५) मुलभूतरित्या स्तंभावर उभा आहे त्या तील प्रमुख पाचवा( ५ )स्तंभ म्हणजेच " हाज ""
ज्यांच्याकडे एवढा पैसा आहे की ,त्यांच्या स्वत:च्या व मुलाबाळांच्या सर्व खर्च भागवून ल सर्व मुलभूत गरजा भागवून शिल्लक राहिलेला पैशातुन " हाज" यात्रेला जाण्यासाठी एवढा शिल्लक आहे आशा धनीकांसाठी हाज यात्र आनिवार्य केलेले आहेत . ज्यांच्याकडे एवढं काही असून जात नाही ते अल्लाहाच्या नजरेतुन खुप मोठे दोषी आहेत ,कारण अल्लाहा सर्व काही जाणतो.
आयुष्यातुन एकदा हाज आदा करणे अनिवार्य असते ,तसे म्हणाल तर तुमच्याकडे ऐवढा पैसा आहे की , तुम्ही तुमच्या गरजा भागवून दरवर्षी हाज यात्रेला जाण्यासाठी एवढा शिल्लक पैसा आहे तर तुम्ही दरवर्षी जावू शकतात , तुम्हाला काही ही बंधने घातली नाहीत . तुमच्या ऐपतीप्रमाणे तुम्ही ठरवू शकता.असो.
" हाज " यात्रा ही उर्दू महीण्यांतील १२वा महीना जिलहिजजा या महीण्याच्या ८,९,१०,१२,१३ यातारखेस असते .याला कोणी कोणी" हाज" चा महीना ही म्हणतात .हाज यात्रेकरू आपल्या ठिकाणाहुन तर कोणी पवित्र मक्का काबाशहरातुनच पुरूष हाजी अंगावर पांढरे शुभ्र असे २.५ ते ३ मिटर चे लांबच -लांब पट्टी सारखापांढरे शुभ्रवस्त्र खांद्यावर घेवून , गुंडाळून , दुसरा खांदा मोकळा ,खुला सोडुन ,डोकं पुर्णतः उघडं , डोक्यावर काहीच नाही ,बाकीचे सर्व कापड संपूर्ण अंगाला गुंडाळून , लपेटून सर्व पुरुष हाजी घेतात व स्रीया ,महीला हाजजन ह्या पांढरा शुभ्र असे पंजाबी ड्रेस सारखे परीधान करतात यालाच " ऐहराम "" असे म्हणतात हे जगातील जे जे येत असेल हाज यात्रेला ते सर्व बांधवांसाठी अनिवार्य करण्यात आलेले असते ,मग आपल्या शहरातील कितीही मोठा राजा,बादशहा, empire ,king , President , prime minister , कोणीही असो हाज यात्रेला अनिवार्य म्हणजे अनिवार्य .जसे आपण प्रेतासाठी अंत्यविधीसाठी कफन वापरतो अगदी तसेच ...यालाच " ऐहराम '"असे म्हणतात .
ऐहराम परीधान करून हिज्जाज -ऐ-कराम , " लब्बैक, अल्लाहुममा लब्बैक , लब्बैक अल्लाहुममा लब्बैक ," म्हणजेच " अल्लाह मी हाजर आहेत ,अल्लाह ,मी हाजर आहे , फक्त आणि फक्त तुच या जगात मोठे आहेत ,जगात कायम स्वरूपी राहणारा फक्त आणि फक्त तुच आहेत""" गजर , निनाद, मंजूळ स्वरांत गात म्हणंत हाजी संपूर्ण काबा गाहा गजर २४तास क्षणं नं क्षणं आवाज गुजंत असतो , चोहीकडे आल्लाहा ,आल्लाहा व अल्लाहचा ध्वनी , गजर , निनाद , गर्जना घुमत असते , आपल्या कानावर किती सुखद अनुभव,क्षण असेल कितीतरी पटीने अल्हाददायक वातावरणात अपण रमुन जात असेल ,हे फक्त आणि फक्त जे जे तेथे हाजीर असतील त्यांना च विचारून अनुभवावं ,मी म्हणतो किती पुण्यवान असतील ते सर्व ...
अशाच प्रकारे निनाद , गर्जना करीत ते सर्व हिज्जाज-ऐ-कराम " लब्बैक_ अल्लाहुममा लब्बैक "म्हणतं म्हणत तेथूनच जवळ असलेल्या "पवित्र मीना"नावाच्या ठिकाणी पोहचतात व तेथुन १५-२० किलोमीटरवर असलेल्या पवित्र आशा " आराफत"" मैदानात कोणी कोणी पायी चालत तर कोणी जी सोयीचं वाटतं हाजमय वातावरणात पोहचतात.
काय क्षण असेल तो ,ज्यावेळी आल्लाहाचे प्रेषीत मुहम्मद स्व. हे स्वत: Historical FAREWELL PILGRIMAGE SPEECH ज्याला आपण"" हाजतुल विदाह का आखरी खुतबा " म्हणतो ते देत होते ,खुतबा ऐकणारे ,पाहणारे ,व प्रत्येक क्षणांचा सुखद अनुभव घेणारे किती भाग्यवान असतील त्यांचे अनुयायी सहाबा गण( रजि.) .तेथे जमलेल्या सर्व लोकांचा " लब्बैक अल्लाहुममा लब्बैक अल्लाहुममा लब्बैक ," चा ध्वनी ,गजर , निनांद संपूर्ण आराफात च्या मैदानावर गुंजत ,वह बहरलेला असेल .
नंतर ९ जिलहिजजच्या दिवशी ही पुन्हा हाजी आराफातच्या मैदानात सुर्यास्तापर्यंत थांबुन मगरीब ची नमाज अदा न करता येथुनच ७-१०किलोमिटरवर असलेल्या " मुसदलफा"" नावाच्या मैदानात सर्व हाजी ऐकत्र जमून " मगरीब ,व ईशा, " ची नमाज ऐकत्रीत रित्या आदा करून तेथेच रात्रभर " आल्लाहु अकबर ,आल्लाहु अकबर ला शरीका लक अल्लाहु अकबर आल्लाहु अकबर " चा मोठ्या संख्येने मोठ्या आवाजात मंजूळ स्वरांत गात ,म्हणंत रात्रभर काळ्याभोर उघड्या आकाशात आल्लाह जवळ आपण नकळत ,कळत केलेल्या पापांची क्षमा याचना करीत असतात व पुढे ही असं करणार नाही याची मनोमन इच्छा ,प्रार्थना करत असतात व परमपूज्य व परमपित्या आल्लाहाची स्तुती व वंदना , याचना करून आल्लाहाला राजी करून नंतर १० दहा जिलहिजजाला " जमरात " शैतान आहे तेथून बारिक बारीक गोटे ,दगड ,गोळा करून सुर्योदयानंतर पुन्हा ". मीना " च्या मैदानावर "जमरात " म्हणजेच शैतानाच्या स्तंभाला कंकरी (बारिक दगडांचे गोळे , तुकडे) मोठे शैतानाला ७-७च्या प्रमाणे कंकरी मारून नंतर कुर्बानी विधीवत करतात ,ते अनिवार्य आहेत,व नंतर पुरूष हाजी आपले केसांचे मुंडंन करतात ,व महीला हाजजन आपल्या बोटांत मावेल तेवढे केस घेवून एवढीशी बट कापून हाज ची विधीवत पुर्ण करुन १०,११,१२ जिलहिजजाची असर नमाज पर्यंत मककेच्या पवित्र स्थान ज्याला" खाना-ऐ- काबा " ची जिरायत (दर्शन)करून ,
नंतर लगेच पुन्हा एकदा" मिना "मधे येवून आप- आपल्या जागेवर येवून १२ जिलहिजजच्या ' असर ' नमाजपर्यंत थांबून त्या ३ तिन्ही सैतानाला ७-७-७ कंकरी मारून १२जिलहिजजच्या संध्याकाळी पुन्हा मक्का येथे आप-आपल्या ठिकाणी येवून हाजी मककेच्या खान-ऐ- काबाची जियारत व ७-७-७ फेऱ्यांची प्रदर्शना करून , नंतर त्याबरोबर च '"" सफाह व मरवाह "" या पहाडाचे ही ७-७-७ फेऱ्याची परीक्रमा , प्रदर्शना करून हाज चे सर्व विधीवत ज्याला आपण " आरकान "' पुर्ण करतात.
हि सर्व आरकान करून हाजी साहेब मदीनेस रवाना होतात व तेथे आल्लाहचे प्रेषीत हजरत मुहम्मद स्व.यांच्या पवित्र स्थानांला भेट देऊन
आप आपल्या गांवी,देश ,शहरी रवाना होतात .
प्रत्येक हाजी साहेब पहिल्या प्रथम आपल्या शहरातील , गावातील आपल्या जवळच्या मस्जिद जी असेल ती किंवा जामा मस्जिद मधे जावुन दोन रकात नमाज आदा करून आल्लाह कडे आपल्या देशाची ,मित्रांची , शहरातील सर्व लोकांची , देशातील सर्व नागरिकांची , आई-वडील , बहीण भाऊ , आपली मुलं , नातवंडे ,या सर्व लोकांची दिर्घआरोग्याची ,सुखाची , समस्त शांतता ची , जगातील शांततेची कळकळीने दुआ करून , सर्व लोकांची देशातील सर्व नागरिकांची भावी आयुष्यासाठी शुभेच्छा परमेश्वराजवळ मागून नंतर आपल्या घरी परतुन हाज ची पुर्णतः मंगलमय वातावरणात करतात....
शहरातील , गावातील,समाज बांधव ज्यांची हाजला,हाजसाठी जाण्याची इच्छा असुन जावू शकत नाही ,काही कारणांमुळे ,ते सर्व बांधव आप आपल्या शहरात , गावातील सर्व लोक , गावातील , शहरातील ईदगाह मैदानात जावून ईदुल -आजहा ची नमाज आदा करतात व हजरत इब्राहिम अलेहिससलाम व हजरत मुहम्मद स्व.व हजरत इस्माइल अले.ची सुन्न त नुसार कुर्बानी विधीवत करतात व ३ दिवस कुर्बानी विधीवत करून त्यामधे ३ भाग करून हजरत प्रेषीतांनी व आल्लाहने सांगितलेल्या प्रमाणे तीन-३-३ भाग करून गोरगरीब जनतेसाठी व नातेवाईक मित्र ई.ना देवुन कारण ईदल आजहा च्या आनंदापासून कोणी ही वंचित राहू नये व राहणार हि नाही म्हणून आपल्या परीनै काळजीपूर्वक नियोजन करतात व ईदुल -आजहा साजरी करतात.....
लेखक डॉ.सलीम सिकंदर शेख बैतुशशिफा दवाखाना श्रीरामपूर
